Europejski pająk roku 2008
Pająk domowy: Tegenaria spp.
Pająki domowe. Któż ich nie zna? Wielkie, ciemne, włochate, pojawiające się w łazienkowej wannie czy w kącie pokoju, widoczne na tle jasnej ściany… Wywołują nerwową reakcję, czasami przerażenie, choć są całkowicie niegroźne.
Już trzeci rok z rzędu, jury złożone z europejskich arachnologów dokonało wybory pająka roku. W r. 2008 ten zaszczytny tytuł nosić będzie pająk domowy z rodzaju Tegenaria. Trudno było o lepszego kandydata, który wywoływałby równie irracjonalną ludzką reakcję na swój widok. Dokonując takiego wyboru, arachnolodzy pragnęli skierować uwagę i zainteresowanie na otaczającą nas przyrodę. Ponieważ rodzaj Tegenaria obejmuje różne gatunki, nie zawsze obecne w całej Europie, podjęto decyzję o wyborze całego rodzaju a poszczególne kraje dokonały wyboru swego własnego gatunku. W Polsce jest nimkątnik domowy Tegenaria domestica (Clerck, 1757).
Spośród 130 gatunków rodzaju Tegenaria znanych na świecie, w Europie żyje około 70. W naturalnym środowisku spotkać je można pod kamieniami w dziuplach i szczelinach drzew, pod korzeniami lub wśród gęstej roślinności. W sąsiedztwie człowieka zajmują liczne alternatywne środowiska: łazienki, strychy, piwnice… Ich rozległe płachtowate sieci, znane z kątów mieszkań, zakończone są lejkiem, w którym chronią się pająki. Tutaj te nocne zwierzęta spędzają w bezruchu większość czasu. Owady zaplątane w sieć są z łatwością wykrywane i lokalizowane – dzięki wibracji, jaką powodują. Pająk atakują błyskawicznie, wstrzykując porcję jadu. Mniejsze ofiary są natychmiast zanoszone do lejkowatej części sieci. Większe – dopiero gdy są uśmiercone. W tym czasie pająk oczekuje w kryjówce. Czasami konieczne jest wielokrotne ugryzienie by efekt był wystarczający.
Rozpiętość nóg pająków z rodzaju Tegenaria może dochodzić do 10 cm (!!!), co dodatkowo przeraża. Sprawdzając działanie jadu pająków domowych na sobie, badacze wykazali, że nie ma on znaczącego działania na człowieka. Jedyny efekt ugryzienia to lekkie ukłucie. Ponadto pająki te są mało agresywne.
Widząc pająka w łazience, warto darować mu życie, wypuszczając do ogrodu, piwnicy lub na strych. Można zrobić to bez żadnego ryzyka w rękawicach lub złapać zwierzę do słoika. To dobra okazja do obserwacji, do kontaktu ze zwierzętami żyjącymi wokół nas.
Peter Jäger & Marek Żabka
